Kitaplar için hep “insanın en yakın dostu” denir. Peki işi biraz daha ileri götürüp “kitaplar ailemizin bir ferdidir” desek abartmış olur muyuz? Hiç sanmıyoruz! Kitaplığımızda, başucumuzda, kahve sehpamızda, koltuğun kenarında hatta bazen yerde bile olsa kitaplarımız hep evimizde, yanı başımızda... Annelerin, babaların ve çocukların tercih ettiği farklı kitaplarla donatılmış olan evimizde kimin neyi okuduğuna ve okuması gerektiğine daha yakından bakalım istedik. Keyifli okumalar!

Anneler ne okur?

Ebeveyn olmanın getirdikleri, bir anneye toplumsal olarak yüklenen sorumluluklar, çocuklarla birlikte yeniden şekillenmek zorunda kalan gelecek hayalleri... Modern kentin stres dolu ortamına ek olarak bir de ebeveyn olmanın psikolojik yükleriyle mücadele ederken sığınılacak limanlardan biri de okumak. Hem kendinize ayırdığınız bir zaman dilimi yaratmak adına hem de anneliğin duygusal ve pratik yüklerini daha önceden yaşamış olanların tecrübelerinden faydalanmak için doğru kitabı seçmek ilk adım...

Anneler için eğitici kitaplar

Annelerin okuması gereken kitaplar; hamilelik kitapları, bebek bakım kitapları, çocuk gelişim kitapları gibi genellikle annelik becerilerinin geliştirilmesi üzerine hazırlanmış eğitici kitaplardan ibaret gibi gözüküyor. Halbuki günümüzde anne kimliğinin incelendiği pek çok akademik kitap yayımlanıyor. Özellikle sosyoloji ve felsefe alanındaki kitaplar dile getirilmeyenleri söyleyecek cesareti buluyor ve toplumsal yargı ve ön kabullerin ötesine geçmek için teşvik edici bir misyon ediniyor. Alışılageldik annelik rollerini sorgulayan araştırma ve kişisel gelişim kitapları, annelerin kimlikleri üzerinden yürütülen tartışmaları derinlemesine inceliyor.

Annelerin ellerinden düşürmeyeceği kitaplar

Akademik kitaplar dışında günlük hayatta zevkle okunabilecek, eğitici ve kişisel gelişimi destekleyici kitaplar da bulunuyor. Alanında yetkin uzman ve yazarların kapsamlı biçimde irdelediği annelik ve çocukluk kavramlarını ele alan kitaplar, günümüz anneleri için aydınlatıcı birer rehber niteliği taşıyor. Hamilelik kitaplarından doğum sonrasına, bebek büyütmekten çocuk gelişimine kadar farklı alanlardaki pek çok kitap yol gösterici birer dosta dönüşüyor. Çocuk psikiyatrisi alanında pek çok uzman hekimin kitaplaştırdığı eserler özellikle toplum tarafından “normal” görülmeyen çocukların anneleri için birer başvuru kitabı rolü üstleniyor.

Anneler için kişisel gelişim kitaplarının yanı sıra roman, öykü, anı gibi farklı türlerdeki eserler de çoksatanlar listelerinde kendilerine yer buluyor. Usta yazarlarca kaleme alınmış ve annelik kavramını tartışan kitaplarda kendisini bulan pek çok anne, bu keyifli ama zorlayıcı yolda yalnız olmadığını hissetmenin iç huzurunu yaşıyor. Anneliğin getirdiği zorluklarla başa çıkmaya çalışan kadınların romanlarında pek çok kadının ortak sesi yankılanıyor.

Annelerin ve uzman yazarların eserleri, anneler için neredeyse uçsuz bucaksız bir okuma listesi oluşturuyor. “Okumaya nereden başlasam?” diyenler D&R’da anneliğin büyülü dünyasına dair birçok farklı eser bulabilirler.

Babanın yokluğunda yaşanan travmalara, psikolojik sorunlara dair çok okumuşuzdur; peki ya baba oradaysa, o mevcudiyetiyle ne yapmalı? Nasıl bir dil kullanmalı? Çocukların gelişimine katkıda bulunmak için neler yapmalı? Ne tür cezalar ve ödüller düşünmeli? Dijital çağda binbir çeşit uyaranla dikkati dağılan çocukla nasıl bir iletişim modeli kurmalı? Anneyle nasıl bir dayanışma içinde olmalı? Tüm bunların cevaplarını araştıran pek çok teorik ya da deneyime dayalı kitap mevcut. Sürekli gelişen çağa ve onunla birlikte değişen çocuk zihnine ayak uydurmak istiyorsak, edebiyattan psikoljik gelişime, çocuk eğitimine ve sağlıklı aile ortamına dair bolca okumalıyız.

Babalık kavramı değişiyor

Babaların çocuklarıyla iletişiminin daha da güçlendiği çağımızda babalara özel olarak yazılmış kitapların sayısı da artış gösteriyor. Çocuk eğitimi konusunda kendisine yeni yeni bir yer bulabilen günümüz babalarının okuyacakları kitap listesi bir hayli kabarık. Aile içi rol dağılımındaki toplumsal değişmeler babaları; çocuk gelişim kitapları, çocuk kitapları ve baba olmak konularında okumaya sevk ediyor.

Baba olmak ile ilgili kitaplar; babaların aile içindeki pozisyonlarını değerlendirmeleri ve baba kimliklerini inşa etmeleri için iyi birer kaynak görevi görüyor. Anneliğin gölgesinde kalan babalık, Türk ve dünya edebiyatında, farklı yazın tiplerinde artık daha çok yer buluyor. Geçtiğimiz yüzyılın gaddar, sert ve acımasız baba karakterlerinin yerine artık sıklıkla anlayışlı, duygusal ve merhametli babalar görüyoruz. Günümüz baba imajı, edebiyat çerçevesinde de şekilleniyor ve çağa ayak uyduruyor.

Çocuk eğitiminde babaların görevi yeninden tanımlanıyor

Çocuk yetiştirme konusunda babaların gerek ev içerisinde gerekse kamusal alanda daha aktif rol alması, babalar için kaleme alınmış rehber kitapların sayısında da artışa neden oluyor. Çocuğun hem ruhsal hem de fiziksel anlamdaki sağlıklı gelişiminin sağlanması için babaların üzerine düşen görevler konusunda danışabilecekleri pek çok kitap yayımlanıyor. Farklı yaş gruplarının davranışlarıyla ilgili kılavuz niteliğindeki kitaplar, babalar için başucu kitabı niteliği taşıyor.

Yerli ve yabancı yazarlar, artık daha çok babalara yönelik kitaplar yayımlıyor ve babaların çocuk gelişimine olumlu katkıda bulunmasını teşvik ediyor. Çocuk yetiştirmenin sadece annenin görevi olmadığının altını çizen eserler, babalık kavramını geleneksel bağlamından çıkarıp yeni dünya düzenine uygun hale getiriyor. Ayrıca babaların toplumsal beklentilerle mücadelelerini anlatan romanlar, yüzyıllardır kadınlar kadar erkeklerin de üzerinde kurulan toplumsal baskıları ele alarak onların verdikleri savaşı da gözler önüne seriyor. Babaların okuması gereken kitaplar listesi oldukça uzun Hangisinden başlayacağınızı seçmekse size kalmış...

Çocuklarımızın yiyip içtiklerine, gittikleri okullara, zaman geçirdikleri arkadaşlarına ne kadar özen gösteriyorsak, okudukları metinler hususunda da en az o kadar titiz olmalıyız. Taptaze zihinlerinin düşünme şekli, kelime hazneleri, duygusal zekaları bu metinlerin niteliğiyle doğru orantılı bir şekilde genişleyecektir. Onların ufkunu, hayal gücünü, empati yeteneklerini artırmak için, kitap listelerini oluştururken ciddi bir emek vermeli ve okumaya düzenli bir şekilde zaman ayırmalarını sağlamalıyız. Kim bilir belki de bir gün içlerinden bir Ursula Le Guin, bir Italo Calvino çıkar, anlattıkları masallarla gelecek kuşakların hayal gücünü de şekillendirir!

Çocuklara okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır?

Çocuk kitapları belki de tüm kitap türleri arasında en ince eleyip sık dokunarak seçilmesi gereken kitaplar arasında bulunuyor. Uzmanlar okuma alışkanlığının çocuk yaşta başlaması gerektiğini ifade ediyor ve bu alışkanlığın uzun ömürlü olması için de doğru tercihlerde bulunmak büyük bir önem kazanıyor. Çocukken kazanılan okuma alışkanlığı yaşam boyu devam ederken, kitaplar her zaman danışılabilecek birer büyük dosta dönüşüyor. Uzmanlar bunun için ebeveynlere çocuklarıyla birlikte okumayı ve okudukları kitaplar hakkında beraber sohbet etmeyi öneriyor.

Özellikle filmi çekilmiş olan çocuk kitapları da çocuklar tarafından ilgi gördüğünden tercih edilebilecek kitaplar arasında bulunuyor. Çocuk yaşta başlayan bu yoldaşlığı sürekli kılmak için de doğru kitabı seçmek bir hayli önem taşıyor.

Çocuk kitabı nasıl seçilir?

En çok okunan çocuk kitaplarından eğitici kitaplara, okul öncesi hikaye kitaplarından bebek kitaplarına kadar pek çok türde kitap; çocukların kişisel gelişiminin düzgün seyretmesi ve hayal dünyasının genişlemesi için hayati derecede önemli. Anne-babaların çocukları için tercih edecekleri birbirinden farklı yerli ve yabancı kitap, çocukların geleceğini şekillendirmede etkin rol oynuyor. Renkli ve eğlenceli kapak tasarımları da çocukların bu tercih sürecine katılmasına olanak sağlıyor. Çocuğa kendi kitabını seçme özgürlüğü vermek ve karar aşamasına katılmasını sağlamak da çocuğun kitap konusunda daha hevesli olması için bir ipucu olarak karşımıza çıkıyor.

Masal ve hikaye kitapları yoluyla sunulan derin ve zengin dünya, çocuğun empati yeteneğini geliştirirken farklı olanı anlaması için sağlam bir zemin hazırlıyor. Zira, kendi dünyasının dışında kurmaca bir dünyanın kapısını aralayan küçük okuyucu, farklı yolculuklara çıkarak zihninde yeni bir dünya yaratıyor. Bu anlamda Türk ve dünya klasikleri okunması gereken kitaplar arasında başı çekiyor. Çocuk, gerçek hayatta karşılaşma ihtimali olan ya da olmayan olaylara da kitaplar sayesinde aşinalık kazanıyor. Bu sebeple, çocuk için seçilen kitapların, çocuk psikolog ve psikiyatrlarının incelemesinden geçmiş, yaş grubuna uygun kitaplar olması konusunda hassasiyet göstermekte fayda bulunuyor. Doğru kitaplara ulaşmış ve kelimelere temas etmiş çocukların, hayal gücü ve kelime dağarcığı gelişirken sosyal hayattaki potansiyel başarıları da bu eksende şekilleniyor. “Çocuklar ne okur?” diyenlere de farklı kitap seçenekleri arasından tercih yapmak kalıyor.